آستان مقدس رضوی به عنوان یکی از پایگاه‌های مهم تشیع در جهان اسلام ظرفیت‌های فرهنگی بالقوه‌ای در اثرگذاری و جریان‌سازی فرهنگی دارد و پتانسیل آن را دارد تا با طیف وسیع مخاطبان خود در برنامه‌های مختلف همگام و همراه شود. تاسیس و راه‌اندازی مراکز فرهنگی در سطح کشور به منظور توسعه ظرفیت‌های این آستان مقدس در اجرای برنامه‌ها و تعامل با مخاطبان اقدام ارزشمند و ماندگاری است که تولیت آستان قدس رضوی در راستای اجرای مفاد حکم مقام معظم رهبری مبنی بر بهره گیری از ظرفیت فرهنگی عظیم آستان قدس و اثرگذاری در فضای عمومی کشور و جهان اسلام بدان همت گمارده است. در راستای این ماموریت ارزشمند، موسسه جوانان آستان قدس رضوی با عنایت به سابقه مطلوب تعامل مستقیم با مخاطبین، نخبگان و فرهیختگان و همچنین بهره مندی از ظرفیت شبکه بین المللی جوانان رضوی، ساختاری منحصر به فرد جهت تعامل مستقیم، هدفمند و چندوجهی با مخاطبین از اقشار مختلف جامعه، خصوصا نوجوانان وجوانان و اجرای ماموریت های فرهنگی و تربیتی ذیل سیاست های کلان آستان قدس را ایجاد نموده است؛ راه‌اندازی اردوگاه‌های تربیتی امام رضا(ع) در شهرهای مختلف کشور، تشکیل و استقرار کمیته‌های فرهنگی استانی آستان قدس رضوی، طراحی و اجرایی سازی دوره‌های تربیت مربی، بسته معرفتی جوانان و نوجوانان، گسترش کمی وکیفی و تثبیت شبکه جوانان رضوی در سطح کشور، راه اندازی ساختمان جدید موسسه و … همگی از آثار ماندگار این اقدامات است. روز جوان بهانه‌ای شد تا در این گزارش به معرفی برخی از این تلاش بپردازیم.
برگزاری اردوهای تربیتی
رسالت اصلی موسسه جوانان آستان قدس رضوی هم راستای با رهنمودهای مقام معظم رهبری و تدبیر تولیت فقید آستان قدس رضوی پرداختن به بنیه و توان اعتقادی و معرفتی و مهارت‌های جوانان است. وجود زیرساخت‌ها و ایجاد مراکزی جهت پوشش نیازهای مادی، فکری و معنوی جوان و نوجوان امروزی نیاز و خواست تمام این سال‌های موسسه بوده است که این مهم با اهتمام حضرت آیت ا… رئیسی و اهتمام قائم مقام ایشان با اختصاص فضاهای موقوفه موجود محقق شد.
اختصاص فضای اردوگاه یکی از ظرفیت‌های جدیدی بود که به دستور تولیت معزز در جریان کار قرار گرفت. این فضاها در گذشته مجموعه باغات کاربری عمومی نداشتند که با دستور ایشان و با حفظ نیت واقف بنا شد تا فضاهای آستان قدس در خدمت برنامه‌های تفریحی و معرفت افزایی نوجوانان و جوانان قرار بگیرد. در واقع اردوگاه فرهنگی-تربیتی امام رضا(ع) با هدف برگزاری اردوهای ویژه نوجوانان و جوانان و اجرای برنامه‌های تربیتی و هم چنین استفاده از منابع وقف در باغ بیلدر واقع در ییلاقات طرقبه در زمینی به مساحت ۷۰ هکتار در سال ۹۵ افتتاح شد. در این اردوگاه اقدامات اجرایی بسیاری نظیر تجهیز و راه‌اندازی ۳ ساختمان و ۵ کانکس، راه‌اندازی زمین فوتبال، والیبال، زمین ورزشی چندمنظوره، ورزش‌های ساحلی، ایجاد فضا و تجهیزات تفریحاتی چون تیروکمان، پینت بال، غواصی، صخره نوردی، بازی‌های دخترانه و … صورت گرفت تا به یک فضای تفریحی و شاد تبدیل شد. به گفته مدیرعامل موسسه جوانان آستان قدس رضوی از آنجایی که این اردوگاه به لحاظ ساختاری هموز تکمیل نشده بود، اما توانست در طول یک سال میزبان ۲۵۰۰۰ دختر و پسر از ۲۰ استان کشور باشد و معارف دینی و معرفتی را چاشنی لحظات شاد و مفرح آنها کند. اردوگاه امام رضا(ع) کرمان و تهران نیز از دیگر فضاهایی است که قرار است تابستان امسال به بهره برداری برسد و فضای آن در اختیار اقشار مختلف مردم، نوجوانان و جوانان قرار بگیرد.
«هفت روز در بهشت»
یکی دیگر از فعالیتهای تربیتی در حوزه نوجوانان نخبه کشور، برگزاری اردوهای معرفتی «هفت روز در بهشت» است که با گزینش مخاطبانی از سطح کشور و برگزاری ۶ دوره اردوی یک هفته‌ای زیارتی، آموزشی و تفریحی در شهر مقدس مشهد ویژه ۹۰۰ نفر از پسران ۱۵ و ۱۶ ساله منتخب و استعدادهای درخشان از ۲۱ استان کشور است. در این اردوها ۱۰۰ هزار نفر ساعت کلاس آموزشی و فوق برنامه برای آنها برگزار شد که با توجه به استقبال بسیار خوب از سوی دانش‌آموزان، موسسه جوانان آستان قدس رضوی درنظر دارد این دوره را به صورت مداوم در طول سال اجرا کند.
تشکیل شبکه مربیان تربیتی
طراحی و تشکیل شبکه‌ای برای مربیان و مدرسان تربیتی توانمند به منظور مشارکت کارآمد آنها در برنامه‌های تربیتی و فرهنگی آستان قدس رضوی و تعامل با مخاطبان اقدامی ماندگار است که تحقق آن با بهره‌مندی از ظرفیت فرهنگی عظیم آستان قدس و اثرگذاری در فضای عمومی کشور و جهان اسلام موثر می‌‌باشد. به همین منظور فراخوان‌های گسترده و هدفمندی بین برادران و خواهران توانمند در عرصه‌های آموزشی و تربیتی و موسسات فرهنگی و تربیتی و مدارس علمیه انجام شد که پس از گزینش و مصاحبه از بین ۱۸۰۰ داوطلب و متقاضی، ۵۵۰ نفر واجد شرایط جهت شرکت در دوره‌ها برگزیده شدند. این افراد پس از حضور در ۷ دوره تربیت مربی در اولین اقدام به ۳۰۰ مدرسه سطح شهر مشهد در قالب طرح «تا بی نهایت» اعزام شدند تا به سوالات اعتقادی دانش آموزان پاسخ دهند.
فرصتی برای نشاط روح و جان
اعتکاف ملی رضویون؛ برنامه‌ای تخصصی ویژه نوجوانان است که در دهه پایانی ماه مبارک رمضان و به صورت مجزا برای دختران و پسران ۱۴ تا ۱۶ سال برگزار می‌گردد. کار سازماندهی برگزاری اولین اعتکاف تخصصی نوجوانان در حرم مطهر رضوی و مساجد منتخب مراکز ۱۴ استان کشور انجام شد که به صورت همزمان در ۳ روز آخر ماه مبارک رمضان سال ۹۶ با حضور ۲۵۰۰ نوجوان دختر و پسر برگزار شد.
همگرایی برای آرمان‌های انقلاب
اتفاق دیگری که در اواخر سال ۹۶ رخ داد، تشکیل اولین دوره تخصصی و متمرکز «سدید» با محوریت توانمندسازی مدیران اجرایی تشکل‌های شبکه جوانان رضوی سراسر کشور بود که بر اساس آن موسسه به منظور تجمیع تشکل‌های مومن و انقلابی سراسر کشور در یک مکان و زمان واحد، ۱۳۰ نفر از مدیران این تشکل‌ها را دعوت کرد تا موضوعات و مسایل تربیتی از جمله اهداف و آرمان‌های بنیانگذار جمهوری اسلامی را مورد بررسی قرار دهند تا بتوانند از این طریق به یک هدف واحد و مشترک دست یابند.
زیر سایه خورشید
از اقدامات اثرگذاری که در راستای ترویج و تبیین آموزه‌های اسلامی، سنت و سیره حضرت علی ابن موسی الرضا(ع) همه ساله به عنوان زمینه‌ای مناسب برای افزایش معرفت و همچنین شور، شعور و نشاط دینی و معنوی، با محوریت توسل به وجود امام رئوف علیه السلام سازماندهی و برگزار می‌شود جشن‌های مردمی بین المللی «زیر سایه خورشید» است که از سال ۸۷ تاکنون برگزار می‌گردد. این برنامه که همزمان با دهه کرامت اجرا می‌شود، گروه‌های تبلیغی متشکل از مبلغان، خادمان به همراه مسئول گروه و به همراه پرچم متبرک آستان قدس و محصولات فرهنگی و هدایای متبرک به استان‌های مختلف کشور و همچنین کشورهای خارجی اعزام می‌شوند تا در برنامه‌های مد نظر شرکت کرده و با مخاطبان خاصی دیدار و گفت‌و گو کنند. حضور کاروان‌های رضوی در ۲۲۶۲ نقطه جغرافیایی کشور و ۲۷ کشور جهان و تبلیغ فرهنگ ناب رضوی، اجرای ۱۱ هزار عنوان برنامه در قالب‌های متنوع در داخل و خارج کشور در ایام دهه کرامت، زمینه‌سازی توسل دسته‌جمعی و زیارت از راه دور برای ۵ میلیون مخاطب و شکل‌گیری شبکه گسترده ۱۲۰۰ تشکل‌های جوانان رضوی در اقصی نقاط کشور و جهان را می‌توان از دستاوردها و افتخاراتی عنوان کرد که زیر سایه هشتمین خورشید ولایت تاکنون محقق شده است.
شجر؛ شبکه‌ای برای نسل جوان
پس از گذشت ۱۰ سال از برگزاری جشن‌های مردمی زیر سایه خورشید که توسط تشکل‌های مردمی در کشورهای مختلف جهان و استان‌ها، شهرستان‌ها و روستاهای کشور برگزار گردید شبکه‌ای متشکل از ۵۰۰۰ تشکل در اقصی نقاط کشور و جهان تشکیل شد که در ۲ سال اخیر توجه به ظرفیت عظیم مردمی سبب شده است تا با باز طراحی و سازماندهی مجدد این شبکه، زمینه مشارکت و همکاری اعضای آن در دیگر برنامه‌های ملی و بین المللی آستان قدس رضوی ایجاد شود و بتواند برنامه‌های مختلفی را در مناسبت‌ها و موضوعات مورد نیاز در سراسر کشور به صورت هماهنگ برنامه‌ریزی و اجرا نماید. بنابراین سازماندهی تشکل‌های همکار با آستان قدس رضوی در سطح کشور و جهان تحت عنوان شبکه جوانان رضوی «شجر» و مشارکت آن در انجام عملیات‌های فرهنگی متعدد و هماهنگ در سراسر کشور از ظرفیت‌های ارزشمند ایجاد شده در این آستان مقدس است که می‌توان برنامه‌های زیر سایه خورشید، چله انقلاب، زندگی به سبک جهادی، نور و نوروز، اطعام نیازمندان، توزیع بسته ارزاق، اعتکاف رضویون، اردوهای تربیتی هفت روز در بهشت، هفته جوان، عهد روح الله، یاری رسانی به زلزله زدگان کرمانشاه و برنامه‌های مختلف دیگر از مشارکت‌های جوانان و مردمی این شبکه دانست.
تشکیل بزرگترین شبکه مردمی عملیات فرهنگی با حضور نمایندگان ۶۰۰ تشکل در اجلاسیه جوانان رضوی، فعالیت و جریان سازی ملی و بین المللی آستان قدس در مناسبت‌ها و موضوعات مختلف، گسترش برنامه‌های فرهنگی حرم مطهر رضوی در ۱۲۲۶ نقطه جغرافیایی کشور و ۲۷ کشور جهان، سازماندهی و اجرای ۱۶ عنوان طرح و برنامه به صورت هماهنگی در سراسر کشور، ایجاد زمینه خدمتگزاری هزاران نفر از عموم مردم در برنامه‌های آستان مقدس حضرت علی ابن موسی‌الرضا(ع) را از دستاوردهای این شبکه ذکر کرد.
ارتقاء سطح معرفتی نسل سومی‌ها
بهره‌گیری از ظرفیت‌های معنوی و مادی آستان قدس رضوی در راستای تربیت نسل جوان و جوان جامعه به عنوان آینده سازان این مرز و بوم از مهمترین موضوعاتی بود که موسسه با اشراف به این مهم اقدام به تدوین و استقرار «بسته جامع ارتقاء معرفتی- اعتقادی نوجوانان و جوانان» نمود. در این مسیر پس از شناسایی و ترسیم مسایل و اولویت‌های مهم تربیتی و معرفتی نوجوانان و جوانان بسته‌های متنوع معرفتی در قالب تدوین و تالیف کتاب طراحی و سپس برنامه‌های مختلف آموزشی، اردویی، معرفتی، ورزشی، تفریحی و … را تنظیم کرد تا مخاطبان ضمن شرکت در بسته جامع برنامه‌ها از جنبه‌های مفهومی و معرفتی نیز بهره‌مند گردند. تاکنون بیش از ۳۴ هزار نوجوان و جوان از ۳۱ استان کشور در طرح مذکور جذب شده‌اند و بیش از ۵۰۰ هزار نفر ساعت برای آنان برنامه‌های آموزشی و معرفتی برگزار شده است.
پاتوق نوجوانان مشهدی
یکی از خلاهای موجود در فعالیتهای فرهنگی به خصوص در حوزه جوان و نوجوان عدم استمرار و ارتباط با مخاطب است، موسسه جوانان آستان قدس رضوی با تعریف و راه اندازی سامانه جامع ارتباط با مخاطبین و ثبت اطلاعات ۹۰۰ هزار جوان و نوجوان از اقصی نقاط کشور این خلا را در برنامه‌های خود پوشش داده است و علاوه بر ارتباط مجازی با مخاطبین خود در مشهد مقدس با راه‌اندازی هیئات ویژه نوجوانان با نامهای «شباب الشمس» برای پسران و «نوری» برای دختران در اعیاد و مناسبتهای مختلف مذهبی، نوجوانان را در راستای اهداف تربیتی دور یکدیگر جمع می‌کند.
